Xem xét và Kháng nghị Quyết định Di trú: Judicial Review, Immigration Appeal Division (IAD), Refugee Appeal Division (RAD)

Trong hệ thống pháp lý di trú Canada, không phải mọi quyết định đều có quyền “kháng cáo” theo nghĩa thông thường. Tùy từng loại hồ sơ và quyết định, người nộp đơn có thể tiếp cận các cơ chế pháp lý khác nhau để thách thức hoặc yêu cầu xem xét lại một quyết định bất lợi.

Theo quy định hiện hành, có ba cơ chế chính:

• Judicial Review (Xem xét tư pháp tại Tòa án Liên bang Canada)
• Immigration Appeal Division (IAD) - Hội đồng Kháng cáo Di trú
• Refugee Appeal Division (RAD) - Hội đồng Kháng cáo Tị nạn

Ngoài ra, còn có một số thủ tục đặc biệt khác như H&C và PRRA, nhưng không được xem là kháng cáo theo luật.

1. Judicial Review - Xem xét tư pháp tại Tòa án Liên bang

Bản chất pháp lý

Judicial Review là quy trình xem xét tư pháp, trong đó Tòa án Liên bang Canada (Federal Court) xem xét tính hợp pháp, hợp lý và công bằng thủ tục của một quyết định do cơ quan hành chính ban hành, chẳng hạn như:

• Immigration, Refugees and Citizenship Canada (IRCC)
• Immigration and Refugee Board of Canada (IRB)

⚠️ Judicial Review không phải là kháng cáo (appeal): Tòa án không xét lại hồ sơ từ đầu, không thay thế quyết định của viên chức, mà chỉ xem xét liệu quyết định đó có:

• Áp dụng sai luật hay không
• Vi phạm nguyên tắc công bằng thủ tục
• Hoặc vô lý nghiêm trọng theo chuẩn mực pháp luật

Khi nào sử dụng Judicial Review

Judicial Review thường được sử dụng khi:

• Luật không cho phép kháng cáo tại IAD hoặc RAD
• Người nộp đơn muốn kháng nghị quyết định của IRCC hoặc IRB

Quy trình cơ bản theo Federal Courts Act và hướng dẫn của Tòa án Liên bang:

1. Application for Leave and for Judicial Review

• Phải nộp đơn xin phép (leave) trước thời hạn:
  • 15 ngày kể từ ngày nhận quyết định (nếu ở trong Canada)
  • 60 ngày (nếu ở ngoài Canada)

2. Giai đoạn xin phép (Leave stage)

• Thẩm phán xem xét hồ sơ bằng văn bản
• Không có phiên điều trần mặc định
• Nếu không được cấp phép → vụ việc kết thúc

3. Judicial Review Hearing (nếu được cấp phép)

• Có thể có phiên điều trần
• Tòa án ra phán quyết

Kết quả có thể xảy ra

• Giữ nguyên quyết định ban đầu
• Hoặc hủy quyết định và yêu cầu cơ quan ra quyết định xét lại hồ sơ (thường bởi một viên chức khác)

2. Immigration Appeal Division (IAD) - Hội đồng Kháng cáo Di trú

Cơ quan xử lý

IAD là một bộ phận của Immigration and Refugee Board of Canada (IRB).

Thẩm quyền của IAD

Theo Immigration and Refugee Protection Act (IRPA), IAD xử lý kháng cáo trong các trường hợp chính sau:

• Từ chối bảo lãnh gia đình (vợ/chồng, con, cha mẹ…)
• Kháng cáo lệnh trục xuất
• Kháng cáo quyết định mất tình trạng thường trú nhân do không đáp ứng nghĩa vụ cư trú

Quy trình

1. Notice of Appeal

• Phải nộp trong vòng 30 ngày kể từ ngày nhận quyết định

2. Chuẩn bị hồ sơ và chứng cứ

• Có thể bao gồm tài liệu mới
• Có thể trình bày yếu tố nhân đạo và hoàn cảnh cá nhân

3. Phiên điều trần

• Người kháng cáo có quyền trình bày trực tiếp
• Có thể có luật sư hoặc đại diện được ủy quyền

4. Quyết định của IAD

• Chấp nhận kháng cáo
• Bác kháng cáo
• Hoặc cho phép ở lại Canada vì lý do nhân đạo và từ bi (H&C considerations)

3. Refugee Appeal Division (RAD) - Hội đồng Kháng cáo Tị nạn

Chức năng

• RAD xem xét kháng cáo đối với một số quyết định từ chối quy chế tị nạn do Refugee Protection Division (RPD) ban hành, trong các trường hợp luật cho phép.

Quy trình

1. Notice of Appeal

• Phải nộp trong vòng 15 ngày kể từ ngày nhận quyết định

2. Xem xét hồ sơ

• Chủ yếu dựa trên hồ sơ giấy tờ
• RAD hiếm khi tổ chức phiên điều trần

3. Quyết định của RAD

• Giữ nguyên quyết định
• Hủy quyết định
• Hoặc thay thế bằng quyết định mới theo thẩm quyền luật định

Các thủ tục khác (không phải kháng cáo)

1. Humanitarian and Compassionate (H&C) Application

• Là đơn xin xem xét đặc biệt theo Điều 25 IRPA
• Không phải là kháng cáo
• Dựa trên hoàn cảnh nhân đạo, lợi ích tốt nhất của trẻ em, và các yếu tố đặc biệt khác
• Do IRCC xem xét

2. Pre-Removal Risk Assessment (PRRA)

• Áp dụng cho người đối mặt với việc bị trục xuất
• Đánh giá nguy cơ bị:
  • Tra tấn
  • Đối xử tàn bạo
  • Nguy hiểm đến tính mạng nếu bị trả về
• Không phải appeal, là một quy trình độc lập theo luật

Đội ngũ luật sư & nguyên tắc làm việc tại KeyApply

KeyApply phối hợp với đội ngũ luật sư di trú được cấp phép hành nghề tại Canada, có kinh nghiệm thực tiễn trong việc xử lý các hồ sơ di trú phức tạp, đồng thời tuân thủ nghiêm ngặt các chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp theo quy định của pháp luật Canada.

Trong suốt quá trình xử lý hồ sơ, khách hàng được làm việc trực tiếp với luật sư phụ trách, được giải thích rõ ràng về quyền lợi, nghĩa vụ pháp lý và các lựa chọn phù hợp với từng trường hợp cụ thể, không qua trung gian.

Chúng tôi cam kết chi phí dịch vụ được công bố minh bạch, rõ ràng ngay từ đầu, thể hiện đầy đủ trong hợp đồng dịch vụ. Mọi khoản phí đều được giải thích cụ thể, giúp khách hàng chủ động và an tâm trong suốt quá trình làm việc.

Với định hướng hoạt động chuyên nghiệp và tôn trọng pháp luật, KeyApply đặt tính minh bạch, đạo đức nghề nghiệp và quyền lợi hợp pháp của khách hàng làm nền tảng cho mọi dịch vụ tư vấn và hỗ trợ pháp lý.

Lưu ý pháp lý

Mỗi cơ chế có thời hạn nghiêm ngặt và yêu cầu pháp lý riêng. Việc chọn sai con đường hoặc nộp trễ hạn có thể làm mất hoàn toàn quyền xem xét lại.

Liên hệ KeyApply để được tư vấn cụ thể theo từng trường hợp và định hướng đúng kênh pháp lý ngay từ đầu, dựa trên quy định chính thức của Chính phủ Canada.

Lịch Sự Kiện và Live Stream thông tin về di trú